AMASYA'DA GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLER...
16.08.2013 23:15
KERİM ÖZBEKLER
GAZETECİ-YAZAR-ŞAİR
YEŞİLIRMAK NEHRİ;AMASYA'NIN ORTASINDAN GEÇER, KENTİ 2 KISMA AYIRIR. ÇEVRESİNDE HEMEN HEMEN HER AMASYA'LI AİLE'NİN 1 ELMA BAHÇESİ VARDIR, ELMASI İLE ÜNLÜ AMASYA'DA ÇOK ÇEŞİTLİ ELMALAR YETİŞTİRİLMESİNE RAĞMEN EN İYİ CİNS OLARAK MİSKET ELMASI VE KABAK ELMASI'NI GÖSTERMEK YERİNDE 1 HAREKET OLUR. AMASYA İL SINIRLARI İÇİNDE 315.OOO ELMA AĞACI VARDIR, AİLELER BİR ÇOK GÜNÜNÜ BU ELMA BAHÇELERİNİN İÇİNDE GEÇİRİRLER. YEŞİLIRMAK NEHRİ'NİN ŞEHİR İÇİNDE Kİ KENARLARI, YAZ-KIŞ YÜRÜME-DİNLENME VE PİKNİK ALANI OLARAK KULLANILMAKTADIR.
AMASYA KALESİ;AMASYA'YI TEPEDEN GÖREN ARŞENE DAĞI ÜZERİNE KURULMUŞTUR, KESME TAŞLARDAN YAPILMIŞTIR. ARAP TARİHÇİLERİ KALENİN ARŞENE KRALI KARSAN HAN TARAFINDAN YAPILDIĞINI İLERİ SÜRERKEN, BATI TARİHÇİLERİ PONTUS KRALI MİTHRADATES TARAFINDAN YAPTIRILDIĞINI İLERİ SÜRMEKTEDİRLER. KALENİN DOĞUSUNDAN VE GÜNEYİNDEN İNEN DUVARLAR YEŞİL IRMAK BOYUNCA ŞEHRİ KUŞATMAKTADIR, KALE YEŞİLIRMAK KIYISINA KADAR UZANAN 8 MÜDAFA KADEMESİNE HAİZDİR. İÇİNDE ESKİ STİLDE 1 SARAY-BARUT DEPOLARI-SARNIÇLAR OLDUĞU BULUNAN KALINTILARDAN ANLAŞILMIŞTIR, KALE ROMA'LI GENERAL POMPE TARAFINDAN M.Ö.69 YILINDA TAHRİP EDİLMİŞTİR. DAHA SONRA ROMALILAR-DANİŞMENT AHMET GAZİ-1.SULTAN MESUT-1.ALAADİN KEYKUBAT TARAFINDAN ONARILMIŞTIR, KALE'DE ZİNDANLAR. SULTAN BEYAZIT TARAFINDAN YAPTIRILMIŞ HAPİSHANE VARDIR, HARŞENE KALESİ ZİNDANLARINDA TARİH BOYUNCA PEK ÇOK MEŞHUR İNSAN HAPİS YATMIŞTIR. PONTUS KRALLIĞI ZAMANINDAN 1 KİLİSE, TÜRKLER ZAMANINDAN CAMİ-HAMAM-MEDRESE İNŞA EDİLMİŞSE DE BU GÜN BUNLARDAN AYAKTA KALAN ESER YOKTUR.
ENDERUN KALESİ;4 KAPISI VARDIR, KRAL SARAYI VE MEZARLARI KUŞATAN DUVARLARDAN BAŞKA 1 ŞEY KALMAMIŞTIR. AMASYA'NIN NERKİZ MAHALLESİ'NİN BATISINDADIR.
KRAL MEZARLARI;YEŞİLIRMAK NEHRİ BOYUNCA UZANAN HARŞENE DAĞI'NIN KAYALIK KISIMLARINA OYULMUŞ 20-25 METRE YÜKSEKLİKTE Kİ BU MEZARLARDA 12 KRAL MEZARI VARDIR, AMASYA'NIN HER TARAFINDAN GÖRÜLEBİLMEKTEDİR.
BEYAZIT KÜTÜPHANESİ;11.SULTAN BEYAZIT CAMİİ İLE BİRLİKTE YAPTIRILAN MEDRESE BİNASINDA FAALİYET GÖSTERMEKTEDİR, PAPİRUS YAPRAKLARI ÜZERİNE KÜFİ YAZI İLE YAZILMIŞ HALİFE HAZRETİ ÖMER'E AİT EL YAZMASI 1 KURAN-I KERİM NÜSHASI İLE TEZYİNİ EL YAZMASI 20.000 KADAR ESER BU KÜTÜPHANE'DE BULUNMAKTADIR.
ALÇAK KÖPRÜ;AMASYA İLE HATUNİYE MAHALLESİ'Nİ BİRBİRİNE BAĞLAYAN BU KÖPRÜ ROMALILAR TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, SONRALARI SELÇUKLULAR TARAFINDAN AYAKLARLA BİRLİKTE YENİDEN İNŞA ETTİRİLMİŞTİR.
ÇAĞLAYAN (ÇALAK-ÇALIK) KÖPRÜSÜ;AMASYA-TOKAT KARAYOLU ÜZERİNDEDİR, DANİŞMENTLİLERDEN İLTEKİN GAZİ TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR.
KUŞ KÖPRÜ;SELÇUK HÜKÜMDARLARINDAN, SULTAN MESUT'UN KIZI HUNDİ HATUN TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR.
GÜMÜŞLÜZADE CAMİİ;1326 YILINDA TACETTİN MAHMUT ÇELEBİ TARAFINDAN YAPTIRILMIŞ 1 OSMANLI ESERİDİR, TEZYİNLİ PORTALİ İLE AHŞAP KUBBESİ DİKKATİ ÇEKİCİDİR.
ÇİLEHANE CAMİİ;1413 YILINDA OSMANLI EMİRLERİNDEN YAKUP PAŞA TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, YAN MEKANLI 1 CAMİDİR. ÇİLEHANE OLARAK KULLANILDIĞI, HÜCRELERDEN ANLAŞILMAKTADIR. AMASYA'DA, PİRLER PARK'IN HEMEN AŞAĞISINDADIR.
BEYAZIT PAŞA CAMİİ;1414-1419 YILLARI ARASINDA AMASYA EMİRİ YAHŞİBEYZADE BEYAZIT PAŞA TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, MİMARI ŞEMSETTİN SAMİ' DİR. YAN MEKANLI 1 CAMİDİR, CEPHE DEKORASYONUNDA SELÇUKLU DEVRİ ETKİSİ GÖRÜLMEKTEDİR.KUBBELERİN BİRİNDE AYDINLIK FENERİ, YAN AÇI ODALARINDA Kİ OCAKLARDA 15.Y.Y.ALÇI DEKORASYONU VARDIR. BEYAZITPAŞA MAHALLESİ'NDEDİR.
YÖRGÜÇPAŞA CAMİİ VE KÜLLİYESİ;1428-1430 YILLARINDA AMASYA BEYLERBEYİ YÖRGÜÇ PAŞA TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, CAMİ-MEDRESE-TÜRBE-İMARETHANE'DEN MÜTEŞEKKİL OLMASINA RAĞMEN BU GÜN AYAKTA SADECE CAMİSİ KALMIŞTIR. YAN MEKANLI CAMİLERDENDİR, MERMERDEN 3 BÖLÜMLÜ SON CEMAAT YERİ VARDIR. GİRİŞ KAPISI, YAN KAPILAR VE KEMERLERDE Kİ TAŞ GEÇMELER DİKKATİ ÇEKMEKTEDİR. GÖKMEDRESE MAHALLESİ'NDEDİR.
MEHMET PAŞA CAMİİ;1485 YILINDA 11.SULTAN BEYAZIT'IN EMRİ İLE ŞEHZADE AHMET BEY'İN LALASI MEHMET PAŞA TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, KÜLLİYE ŞEKLİNDE OLUP BU GÜN SADECE CAMİ VE HAMAMI AYAKTA KALMIŞTIR. CAMİNİN SOM MERMERDEN YAPILMIŞ MİNBERİ, 15.Y.Y.PALMET RUMİ VE KIVRIK DALLARI İLE TEZYİN EDİLMİŞTİR. MEHMETPAŞA MAHALLESİ'NDEDİR.
2.SULTAN BEYAZIT CAMİİ VE KÜLLİYESİ;ŞEHZADE BEYAZIT AMASYA VALİLİĞİ YAPTIĞI SIRADA, OSMANLI TAHTINA ÇIKTIĞI ZAMAN AMASYA'YA BÜYÜK 1 CAMİ YAPTIRACAĞINA DAİR SÖZ VERDİ. PADİŞAH OLDUĞU ZAMAN, 1486 YILINDA AMASYA'DA VALİ BULUNAN OĞLU ŞEHZADE AHMET'E EMİR VEREREK BU CAMİNİN VE KÜLLİYENİN YAPILMASINI SAĞLADI. ESER İÇİNDE CAMİ-MEDRESE-KÜTÜPHANE-MUVAKKİTHANE VARDIR, YAN MEKANLI 1 CAMİDİR. 13 KUBBELİDİR, 2 ZARİF MİNARESİ VARDIR. GİRİŞ KAPISI ÜZERİNDE Kİ KİTABE, ZAMANIN ÜNLÜ HATTATLARINDAN AMASYA'LI ŞEYH HAMDULLAH'A AİTTİR. 1939 YILINDA MEYDANA GELEN BÜYÜK 1 DEPREM SONRASI YIKILDIYSA DA 1954 YILINDA ONARILARAK TARİHİ DEĞERİNDEN 1 ŞEY KAYBETMEMESİ SAĞLANMIŞTIR, BU GÜN İÇİN AMASYA'YA DA BULUNAN EN BÜYÜK TARİHİ ESERDİR. ZİYAPAŞA BULVARI KENARINDADIR.
LOĞ MİNARE CAMİİ;SELÇUKLULARDAN KALMADIR, HARABE HALİNDEDİR.
KİLARİ SÜLEYMAN AĞA CAMİİ;1485 YILINDA, OSMANLILAR TARAFINDAN YAPILMIŞTIR.
SOFULAR CAMİİ;1485 YLINDA YAPILMIŞTIR, BU CAMİYE ABDULLAH PAŞA CAMİİ'DE DENMEKTEDİR.
ŞAMLAR AĞAS AĞA CAMİİ;1495 YILINDA YAPILMIŞTIR, 1 OSMANLI ESERİDİR.
PAZAR CAMİİ;1495 YILINDA YAPILMIŞTIR, 1 OSMANLI ESERİDİR.
HATUNYA CAMİİ;1510 YILINDA YAPILMIŞTIR, 1 OSMANLI ESERİDİR.
AZERİLER CAMİİ;1887 YILINDA YAPILMIŞTIR, 1 OSMANLI ESERİDİR.
FETHİYE CAMİİ;602-610 YILLARI ARASINDA BİZANS İMPARATORU PHOCAS'IN KIZI HELENA TARAFINDAN KİLİSE OLARAK YAPTIRILMIŞTIR, 3 NEFLİ. DÜZ ÇATILI, 1 BAZİLİKADIR. 1116 YILINDA FETİH GAZİ TARAFINDAN CAMİYE ÇEVRİLMİŞTİR,RUHİ TİNGİZ DEVLET HASTAHANESİ KARŞISINDADIR.
BURMALI MİNARE CAMİİ;1237-1247 YILLARI ARASINDA SELÇUK EMİRLERİNDEN NECMETTİN FERRUH BEY TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, SÜTUNLU VE ÇOK KUBBELİDİR. ÇEŞİTLİ DEVİRLERDE TAMİR EDİLMİŞTİR, 1602 YILINDA ÇIKAN 1 YANGINDAN SONRA BURMALI ŞEKİLDE YAPILMIŞ MİNARESİ İLGİ ÇEKİCİDİR. BİTİŞİĞİNDE CUMUDAR TÜRBESİ VARDIR. İSMİNİ BURMALİ OLAN MİNARESİ'NDEN ALMIŞTIR, AMASYA'DA BAKIRCILAR ÇARŞISI ARKASINDADIR.
GÖKMEDRESE CAMİİ;1267 YILINDA, AMASYA VALİSİ SEYFETTİN TORUMTAY TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR. CAMİ-MEDRESE-KÜMBET-ŞADIRVAN'I İLE BİRLİKTE KAPALI 1 KÜLLİYE ŞEKLİNDEDİR. 3 SAHANLI VE ÜZERİ 9 KUBBE İLE ÖRTÜLÜDÜR, CAMİNİN TAŞ PORTALİ İLE ABANOZ AĞACINDAN YAPILMIŞ GİRİŞ KAPISINDA GEOMETRİK VE NEBATİ TEZYİNAT VARDIR. BİTİŞİĞİNDE Kİ KÜMBET MAVİ ÇİNİLERLE SÜSLENDİĞİ İÇİN GÖKMEDRESE ADI İLE ANILMAKTADIR, 1 ARA MÜZE OLARAK KULLANILMIŞTIR.
AMASYA MÜZESİ;NARLI BAHÇE MEVKİİ'NDEDİR, MÜZEDE;ESKİ TUNÇ-HİTİT-FİRİNG-YUNAN-HELENİSTİK-PONTUS-ROMA-BİZANS-SELÇUK-OSMANLI DEVRİ ESERLERİ İLE 14.Y.Y.DA AMASYA'DA HÜKÜM SÜRMÜŞ OLAN İLHANLI ŞAHSİYETLERİNE AİT MUMYALAR TEŞHİR EDİLMEKTEDİR.
HALİFETGAZİ KÜMBETİ (HİLFETGAZİ KÜMBETİ);1226 YILINDA ANTİK MALZEMELER KULLANILARAK YAPILMIŞTIR, İÇİNDE ROMA DEVRİNDEN KALMA KANATLI EROS FİGÜRLERİNİN TAŞIDIĞI GİRLANDLAR VE MEDÜZ BAŞLARIYLA SÜSLÜ LAHİT BULUNMAKTADIR. BURADA HALİFE ALP'İN YATTIĞI İLERİ SÜRÜLMEKTEDİR,BİTİŞİĞİNDE MEDRESE BULUNDUĞUNA DAİR KANITLAR MEVCUTTUR.
TORUNTAY (TORUMTAY) KÜMBETİ;1279 YILINDA AMASYA VALİSİ SEYFETTİN TORUNTAY TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, KARE PLANLIDIR. ÜSTÜNÜN KONİK ÇATISI YIKILMIŞTIR, KÜMBETİN İÇERİSİNDE. ÜZERİNDE İSMİ VE ÖLÜM TARİHİ İLE AYET-EL KÜRSİ YAZISI BULUNAN SEYFETTİN TORUNTAY'IN MERMERDEN MÜTEŞEKKİL SANDUKASI VARDIR, DIŞ CEPHEDE PANOLAR HALİNDE ESKİ SELÇUK HALILARININ TAŞA GEÇMİŞ ÖRNEKLERİ YER ALMAKTADIR.
SULTAN MESUT KÜMBETİ;X1V.Y.Y.ESERİDİR, KARE PLANLIDIR. CEPHESİ KRAL KAYA MEZARLARINA BENZEMEKTEDİR, 1.MESUT'A AİTTİR.
KADILAR TÜRBESİ;OSMANLILARA AİTTİR, XV.Y.Y.DA YAPILMIŞTIR.
ŞEHZADELER TÜRBESİ;OSMANLILARA AİTTİR, 1406 YILINDA İNŞA EDİLMİŞTİR.
PİR İLYAS TÜRBESİ;OSMANLILAR DEVRİNDE, XV.Y.Y.DA YAPILMIŞTIR.
ŞEHZADE OSMAN TÜRBESİ;OSMANLILAR DEVRİNE AİTTİR, 1513 YILINDA YAPILMIŞTIR.
BEKTAŞ BABA TÜRBESİ;OSMANLILAR DEVRİNE AİTTİR, 1868 YILINDA YAPILMIŞTIR.
ŞİRVANLILAR TÜRBESİ (YUKARI TÜRBE);OSMANLILAR DEVRİNE AİTTİR, 1879 YILINDA YAPILMIŞTIR.
AYNALI MAĞARA;AMASYA'NIN, ZİYARET KASABASI YOLU ÜZERİNDEDİR. KRAL MEZARIDIR, İÇİNDE 11.YÜZ YILDA BİZANSLILAR TARAFINDAN YAPILMIŞ FRENKSLER YER ALMAKTADIR. ALINLIK KISMINDA THE APX IPEYE (BÜYÜK RAHİP TES) ŞEKLİNDE 1 YAZI BULUNMAKTADIR, RENKLİ RESİMLERLE SÜSLENMİŞTİR. AMASYA'YA, 6 KM. UZAKLIKTADIR.
ZİYARET MESİRE ALANI;AMASYA'YA 7 KM. UZAKLIKTADIR, AYNALI MAĞARA GEÇİLDİKTEN SONRA BURAYA VARILMAKTADIR.
CİLANBOLU;HARŞENE KALESİ'NİN MERKEZİ'NDE YER ALMAKTADIR, 150 BASAMAKLA YEŞİLIRMAK NEHRİNE İNEN 1 SAVUNMA YOLUDUR. 8 METRE ÇAPINDA, 1 DEHLİZDEN OLUŞMAKTADIR.
FERHAD SU YOLU;PONTUSLULAR DEVRİNDE AMASYA'NIN SU İHTİYACINI KARŞILAMAK İÇİN TERAZİ SİSTEMİNE GÖRE İNŞA EDİLMİŞ 18 KM. UZUNLUĞUNDA 1 SU YOLUDUR, AMASYA'NIN GÜNEYİNDE YER ALAN ŞAHİNKAYA ÖNÜNDEN BAŞLAYARAK. FERHAT DAĞI ETEĞİNDEN GEÇEREK ŞEHRE ULAŞAN BU SU YOLU, BEYAZITPAŞA MAHALLESİ'NDE Kİ KİBRİTHANE MEVKİİ'NDE SON BULUR. YER YER GRANİT KAYALARA OYULARAK YAPILAN BU SU YOLUNU, 7-8.Y.Y.LARDA İRAN HÜKÜMDARI HÜSREV PERVİZ'İN ADAMLARINDAN FERHAD İSİMLİ 1 KUMANDAN RESTORE ETTİRDİĞİ İÇİN ONUN İSMİ İLE ANILIR OLMUŞTUR. BAZI TARİHÇİLER İSE BU SU YOLUNUN PONT KRALI, MİTRİDAT TARAFINDAN YAPTIRILDIĞINI ÖNE SÜRER. BU KONUDA MİTOLOJİK 1 TÜRK EFSANE'Sİ DE BULUNMAKTADIR, O EFSANE'DE ŞU ŞEKİLDEDİR;AMASYA VALİSİ'SİNİN KIZI ŞİRİN'E AŞIK OLAN FERHAD İSİMLİ 1 GENÇ, YER YER DELİNEN VE KULLANILAMAZ HALE GELEN BU UZUN SU YOLUNU ŞİRİN'E KAVUŞMAK İÇİN 39 GÜNDE TAMİR ETMİŞTİR. İŞİNİ BİTİRİP DİNLENİRKEN YANINA GELEN 1 BÜYÜCÜ KADIN ŞİRİN'İN ÖLDÜĞÜNÜ HABER VERMİŞTİR, BU ACIYA DAYANAMIYAN FERHAD DAĞLARI DELMİŞ OLDUĞU KÜLÜNKÜNÜ KALDIRIP KENDİ BAŞINA BIRAKMIŞ VE ALTINDA KALARAK ÖLMÜŞTÜR.
BORABAY GÖLÜ;AMASYA'NIN 65 KM. GÜNEYDOĞU'SUNDADIR, ÇAM-KESTANE-SALKIM SÖĞÜTLERİ ARASINDADIR. 900X300 M EBATINDADIR, 30 METRE DERİNLİĞİ OLAN 1 KRATER GÖLÜDÜR. GÖL ETRAFINDA DİNLENME EVLERİ-GAZİNO VB.GİBİ TESİSLER MEVCUTTUR, GÖL İÇİNDE MOTORLU-MOTORSUZ KAYIKLARLA GEZİLEBİLİR VE BALIK TUTULABİLİR. KUŞ CIVILTILARININ SÜSLEDİĞİ GÖL'E, YILIN HER GÜNÜ GİDİLİP GELİNEBİLİR.
ÇAKALLAR MESİRESİ;AMASYA'YA 2 KM. UZAKLIKTADIR, ŞEHRİN GÜNEYİNDEDİR. DAĞLARIN ETEĞİNDE, AMASYA'DAN 250 METRE YÜKSEKLİKTEDİR. BAĞ VE BAHÇELERİN ARASINDA, DİNLENMEYE MAHSUS BAĞ EVLERİ VE PİKNİK ALANLARI MEVCUTTUR. ŞEHRİ TAM OLARAK GÖREN 1 GAZİNO VARDIR, KAMP YAPMAYA ELVERİŞLİDİR. HER MEVSİM, AMASYA'LILARIN DİNLENMEK VE PİKNİK YAPMAK İÇİN GİDİP GELDİKLERİ 1 YERDİR. KARAKAYA MESİRE ALANI-YENİCE KÖYÜ MESİRE ALANI-ZİYARET KASABASI MESİRE ALANI-AMASYA BELEDİYE PARKI-PİRLER PARKI, AMASYA'LILARIN RAĞBET ETTİĞİ DİĞER DİNLENME VE PİKNİK ALANLARININ İSİMLERİDİR.
TERZİ KÖYÜ KAPLICASI;AMASYA-ZİLE KARAYOLU YAKININDADIR, AMASYA'NIN GÜNEYDOĞUSU'NDA YER ALMAKTADIR. AMASYA'YA 35 KM. UZAKLIKTADIR, KAPLICANIN BULUNDUĞU YERDE OTEL-RESTORAN VB.GİBİ TESİSLER BULUNMAKTADIR. KAPLICA SUYU İÇİNDE BİKARBONAT-KALSİYUM-SODYUM BULUNMAKTADIR, SU 37 C SICAKLIKTADIR. KALP-ROMATİZMA-FELÇ-MİDE-BARSAK-SİNİR SİSTEMİ-SAFRA KESESİ-BÖBREK-KIRIK VE KAZA SEKELLERİ'NE İYİ GELMEKTEDİR, ANKARA NUMUNE HASTAHANESİ FİZİK TEDAVİ KLİNİĞİ ŞEFİ DR.İSMAİL KOCA TARAFINDAN YAPILAN TETKİKLERDE İÇİLMESİ HALİNDE MİDE ASİDİNİ AZALTMAKTA-SAFRA AKIMINI ARTIRMAKTA-İDRAR SÖKTÜRMEKTE-KOLESTEROL VE YAĞ ASİTLERİNİ AZALTMAKTA-DİOBETİKLERDE PANKREASI TENBİH EDEREK KAN ŞEKERİNİ DÜŞÜRMEKTEDİR. CİVARDA ERKEKLİK KUDRETİNİ ARTIRDIĞINA İNANILDIĞI İÇİN, KAPLICANIN ERKEK MÜŞTERİSİ ÇOKTUR.
DARÜŞŞİFA (BİMARHANE);1308 YILINDA İLHANLILAR DEVRİNDE, MEHMET OLCAYTO HÜDABERDE'NİN HANIMI İLDUZ HATUN'UN ADAMLARINDAN ABDULLAH OĞLU AMBER LALA TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR. AKIL HASTALARININ MÜZİKLE TEDAVİ EDİLDİĞİ İLK YERDİR, ZAMANINDA HEM HASTAHANE HEMDE TIP MEDRESESİ OLARAK KULLANILMIŞTIR. PORTAL ÜZERİNDE Kİ RÖLYEF HALİNDE ÇİÇEK VE YAPRAK MOTİFLERİ İLE ÇIPLAK İNSAN FİGÜRÜ DİKKATİ ÇEKEN YERLERİNDENDİR, AMASYA'NIN MEHMETPAŞA MAHALLESİ'NDEDİR.
KAPIAĞA MEDRESESİ;1488 YILINDA, 11.BEYAZIT ZAMANINDA SARAYIN BAŞ AĞALARINDAN HÜSEYİN AĞA'YA YAPTIRILMIŞTIR. SEKİZGEN PLANLIDIR. BURAYA BÜYÜK AĞA MEDRESESİ'DE DENMEKTEDİR, AMASYA'NIN ŞAMLAR MAHALLESİ BAHÇELER İÇİ MEVKİİNDEDİR.
BEDESTEN;11.SULTAN BEYAZIT ZAMANINDA KAPIAĞASI HÜSEYİN AĞA TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, 4 KAPISI MEVCUTTUR. KARE PLANLIDIR, ORTADA KUBBELERİ TAŞIYAN 1 AYAK BULUNMAKTADIR.
TAŞHAN;1738 YILINDA AMASYA MUTASARRIFI RAHTUVAN HACI MEHMET PAŞA TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR, 2 KATLI VE 30 ODALIDIR.
GÜMÜŞHACIKÖY;ESKİDEN KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA'NIN ARPALIĞI OLAN BU İLÇE'DE, OSMANLILARDAN KALMA;HAN-HAMAM-OSMANCIK CADDESİ ÜZERİNDE Kİ KÖPRÜ-BEDESTEN-KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA'NIN YAPTIRDIĞI CAMİ-HAMAMÖZÜ KAPLICASI GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLERDENDİR. ARTIKBEY KAPLICASI OLARAKTA ANILAN BU KAPLICA SUYUNUN ROMATİZMA-NEVRALJİ-KADIN HASTALIKLARINA İYİ GELDİĞİ ÖNE SÜRÜLMEKTEDİR. GÜMÜŞHACIKÖY, ÇORUM-SAMSUN KARAYOLUNA 18 KM. UZAKLIKTADIR.
MERZİFON;BU İLÇE'DE OSMANLILARDAN KALMA 11.MURAT ÇELEBİ CAMİİ-ÇELEBİ MEHMET CAMİİ-ŞEYHÜLİSLAM DÜRRİ MEHMET EFENDİ CAMİİ-MERZİFONLU KARA MUSTAFAPAŞA CAMİİ-PAŞA HAMAMI-TUZ PAZARI HAMAMI-ÇİFTE HAMAM GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLERDENDİR. MERZİFON EŞEĞİ İLE ÜNLÜ 1 İLÇEDİR.
TAŞOVA;BU İLÇE'NİN İÇİNDEN GEÇEN YEŞİLIRMAK İLE KELKİT ÇAYI'NIN BİRLEŞTİĞİ NOKTADA MİMAR SİNAN TARAFINDAN 1 KÖPRÜ YAPILMIŞSA DA, AZGIN SULAR KÖPRÜYÜ YIKMIŞTIR. ŞİMDİ, 2 KENARDA KÖPRÜ AYAKLARI DURMAKTADIR.